درمان ارتودنسی در درجه اول برای جلوگیری و اصلاح بی نظمی های مربوط به دهان و دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد. عوامل مختلفی مانند عوامل ژنتیکی، از دست دادن زودرس دندان های اولیه و آسیب دیدن دندان ها به دلیل عادات دهانی، ممکن است در بروز این بی نظمی ها نقش داشته باشند.

بی ‌نظمی‌ های دهان و دندان ممکن است در بدو تولد وجود داشته باشند. همچنین ممکن است در دوران کودکی و یا در نوجوانی رخ دهند. دندان های کج، ازدحام زیاد دندان ها یا نیش های غیر هم تراز، از جمله مشکلات دهان و دندان به شمار می روند. اصلاح این مشکلات از ایجاد بیماری های دهان و دندان در آینده جلوگیری می کند.

اطلاعات بیشتر: دکتر دندانپزشک در شمال تهران

شلوغی دندان ها یا همپوشانی آن ها باعث تمیز کردن سخت و در نتیجه پوسیدگی دندان و بیماری لثه می شوند. علاوه بر این، دندان هایی که در هنگام بستن به درستی بر روی یکدیگر قرار نمی گیرند، باعث ایجاد مشکلات در جویدن و بلعیدن می شوند. تراز نامناسب دندان می ‌تواند تلفظ برخی از اصوات را دشوار کرده و باعث ایجاد فشار بیش از حد در عضلات جویدنی شود.

این امر منجر به درد صورت می شود. اگر چه دوران کودکی زمان ایده آل برای ایجاد تغییر در موقعیت قرارگیری دندان ها است، اما بزرگسالان نیز می توانند این درمان را انجام داده و به نتایج عالی دست یابند.

اهمیت درمان زودرس ارتودنسی

درمان زودرس برای سلامت دهان و دندان از اهمیت بالایی برخوردار است. تشخیص و درمان به موقع مشکلات ارتودنسی، مزایای فراوانی داشته و می ‌تواند از وقت، هزینه و استرس در آینده بکاهد. اصلاح مشکلات کوچک در مراحل اولیه از ایجاد مشکلات بزرگ تر در آینده جلوگیری می کند. علائم مشکلات ارتودنسی در کودکان شامل موارد زیر هستند:

• از دست دادن زود هنگام یا دیررس دندان ها
• مشکل در جویدن
• تنفس از راه دهان
• مکیدن انگشتان یا پستانک
• دندان های شلوغ یا بیش از حد فاصله دار
• اختلال عملکرد فک
• دندان های نامرتب

برخی از کودکان علائم اولیه بی نظمی جزئی ارتودنسی را نشان می دهند. در چنین مواردی دندانپزشک ممکن است با گذشت زمان و بدون ارائه مداخله، وضعیت را کنترل کند. با این حال، برای کودکانی که بی نظمی شدید ارتودنسی دارند درمان زودهنگام ارتودنسی می تواند مزایای زیادی از جمله موارد زیر داشته باشد:

• رشد مناسب فک
• تراز شدن و فاصله درست دندان های دائمی
• کاهش خطر حفره های دندان، بیماری پریودنتال و پوسیدگی دندان
• کاهش خطر دندان های نهفته در بزرگسالی
• کاهش دوره ارتودنسی در بزرگسالی
• درمان مشکلات گفتاری
• کاهش خطر آسیب دیدگی دندان، لثه و استخوان فک

به طور کلی بهتر است تا سن ۷ سالگی کودک، برای ارزیابی مشکلات ارتودنسی به پزشک متخصص ارتودنسی مراجعه شود. با این حال، بهترین زمان برای نصب براکت های ارتودنسی به شدت و علت نامرتب بودن دندان های کودک بستگی دارد. به طور عمومی درمان با بریس های دندانی زمانی آغاز می شود که بیشتر دندان های شیری کودک از دست رفته و اکثر دندان های دائمی رشد کرده ‌اند که این سن معمولاً در بازه ۸ تا ۱۴ سالگی قرار دارد.

بیشتر بدانید: متخصص کامپوزیت در تهران

مراحل سنی ارتودنسی در کودکان

مراحل سنی مختلف برای انجام درمان ارتودنسی در کودکان به ۳ مرحله زیر تقسیم می شود:

مرحله ۱: درمان زودرس ( ۲ تا ۶ سالگی)

درمان ارتودنسی اولیه با هدف راهنمایی و تنظیم عرض هر دو قوس دندانی انجام می شود. هدف اصلی از درمان زودرس ایجاد فضای کافی برای رویش صحیح دندان ‌های دائمی است. کاندیداهای مناسب برای درمان زودرس عبارتند از:

• کودکانی که در بایتینگ درست مشکل دارند.
• کودکانی که دچار ریزش زود هنگام دندان های شیری هستند.
• کودکانی که فک آنها در حین حرکت به یکدیگر برخورد می کند.
• کودکانی که از راه دهان تنفس می کنند.

در طی مراحل اولیه درمان، دندانپزشک در مورد عادات مضر دهان و دندان مانند استفاده بیش از حد از پستانک و مکیدن انگشتان شست با والدین صحبت می کند. دندانپزشک همچنین ممکن است از وسایل دندانپزشکی برای رشد فک، نگه داشتن فضا برای رشد دندان های دائمی یا جلوگیری از جابجایی دندان ها استفاده کند.

مرحله ۲: مرحله های میانی ( ۶ تا ۱۲ سالگی)

اهداف درمان های میانی، تراز بندی فک های خمیده، شروع اصلاح کراس بایت ها و شروع روند صاف کردن آرام دندان‌های دائمی نامرتب است. مرحله میانی دندان، نشان دهنده یک دوره رشد است که در این دوره بافت های نرم و سخت به شدت قابل انعطاف هستند. بنابراین از برخی جهات این دوران، زمان بهینه برای شروع اصلاح مشکلات دهان و دندان هستند.

در این مرحله ممکن است دندانپزشک از وسیله های دندانپزشکی برای اصلاح مشکلات استفاده کند. برخی از این وسایل مانند بریس ها، ثابت و برخی دیگر قابل جابجایی هستند. صرف نظر از نوع وسیله مورد استفاده، کودک همچنان قادر به صحبت کردن، غذا خوردن و جویدن به روش عادی خواهد بود. با این حال، کودکانی که به آنها تجهیزات دندانپزشکی ثابت داده می شود، باید بهداشت دهان و دندان را برای کاهش خطر لک شدن، پوسیدگی و آسیب های بعدی دندان ها، رعایت کنند.

اطلاعات پزشکی: هزینه ترمیم دندان

مرحله ۳: مرحله بزرگسالی ( ۱۳ سالگی به بالا)

صاف کردن دندان های دائمی اغلب در سن نوجوانی انجام می شود. در این دوره معمولاً دندانپزشک از بریس های ثابت یا متحرک برای صاف کردن تدریجی دندان ها استفاده می کند. پس از اتمام دوره درمان با بریس های ثابت، بیمار باید از وسایل نگهدارنده برای جلوگیری از از حرکت دندان ها استفاده کند.

عملکرد روش ارتودنسی

متخصص ارتودنسی با اتصال دستگاه های مکانیکی بر روی دندان ها، آنها را به آرامی در جهت مورد نظر حرکت می دهد. زمانی که دندان از یک طرف تحت فشار قرار می ‌گیرد، ریشه آن به استخوان آلوئولار زیرین فشار وارد می کند. در نهایت این نیرو باعث حل شدن بخشی از استخوان کنار ریشه و در نتیجه حرکت دندان در مسیر تحت فشار می ‌شود. با حرکت دندان، استخوان جدید در فضای خالی سمت دیگر ریشه ایجاد می شود.

این امر به عدم بازگشت دندان به موقعیت اولیه خود کمک می کند. براکت ها متداولترین وسایل ارتودنسی هستند. براکت ها بر روی دندان ها نصب شده و سیم های منحنی از طریق آن ها عبور داده شده و در دو انتهای قوس دندانی به دندان های آسیاب متصل می شوند.

نحوه قرارگیری سیم را می توان به گونه ای تنظیم کرد که فشارهای متفاوتی را به تک تک دندان ها وارد کند. گاهی اوقات نوارهای الاستیک یا فنر ها به سیم منحنی متصل شده تا فشار جهت دار را تقویت کنند.